Quino "Mafalda"
Dad: "What are you watching Mafalda?"
Mafalda: "The fight."
Dad: "But... it's a soap opera! What fight are you talking about?"
Mafalda: "The writer's fight. It's fascinating seeing the writer's struggle to escape the clutches of intelligence."
Η τηλεόραση αποτελεί χωρίς αμφιβολία και υπερβολή, το σημαντικότερο ίσως μέσον προβολής και δημιουργίας προτύπων τόσο για τους ενήλικες όσο – και ίσως πολύ περισσότερο- για την αναπτυσσόμενη και ευαίσθητη ψυχή των παιδιών και των εφήβων. Όπως άλλωστε και το διαδίκτυο, έτσι και η τηλεόραση μπορεί δυνητικά με ορθή, εγκρατή και συνειδητοποιημένη χρήση να μετατραπεί σ’ ένα άριστο όργανο παροχής πληροφοριών, γνώσεων αλλά και σ’ ένα μέσον ψυχοσυναισθηματικής ανάλγησης και ικανοποίησης. Δυστυχώς όμως, τα προβαλλόμενα και αποδεκτά για τη σημερινή κοινωνία μας πρότυπα, αλλά και ο τρόπος παρακολούθησης και χρήσης της τηλεόρασης από παιδιά και ενήλικες σε καμία περίπτωση δε δύναται να αποβεί δημιουργικός και παραγωγικός σε γνωστικό, ψυχοσυναισθηματικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο.
Καθημερινά το παιδί γίνεται θεατής της υστερίας που καταβάλλει ορισμένους , να δαπανούν υπέρογκα χρηματικά ποσά για το γύρισμα μικρών, ευχάριστων , διαφημιστικών, τηλεοπτικών ταινιών με πρωταγωνιστές γνωστά κυρίως πρόσωπα της δημόσιας ζωής, που φαντάζουν στα μάτια του ήρωες και αληθινά πρότυπα συμπεριφοράς. Το προϊόν που διαφημίζεται, επενδύεται οπτικά από την ευχάριστη παρουσία κάποιου προσώπου επιτυχημένου, ελκυστικού, φιλικού, με κοινωνικό γόητρο και δύναμη, που ζει και λειτουργεί σ’ ένα ιδανικό, αποστειρωμένο και απομακρυσμένο από την πραγματικότητα περιβάλλον, δημιουργώντας έτσι μια εντελώς διαστρεβλωμένη εικόνα και αντίληψη στην παιδική ψυχή για το ποιόν της πραγματικότητας.
Μάλιστα, η πλύση εγκεφάλου συνεχίζεται μέσα από την προβολή εφήμερων συναισθημάτων ευχαρίστησης, άνεσης και απόλαυσης που ενδέχεται να δημιουργεί το εκάστοτε προβαλλόμενο προϊόν ή περιβάλλον αλληλεπίδρασης ή ακόμα και πρότυπο διαπροσωπικών σχέσεων, προτρέποντας έτσι το παιδικό και εφηβικό κοινό που αποτελεί και τον άμεσο αλλά και ευκολότερο, λόγω ψυχικής και νοητικής ευπλαστότητας και ευαισθησίας, στόχο, να ταυτιστεί με το προβαλλόμενο πρότυπο προκειμένου να βιώσει συναισθήματα και καταστάσεις παρόμοιες με αυτές που το πρότυπο βιώνει. Με τον τρόπο αυτό, το παιδί οδηγείται σ’ ένα φαύλο κύκλο καταναλωτισμού και άκριτης μίμησης που κάθε άλλο παρά ευτυχία εσωτερική και συναισθηματική πληρότητα θα του προσφέρει.
Βέβαια, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί πως από τη στιγμή που τα πρότυπα που παρουσιάζονται δεν εκδηλώνουν συμπεριφορές που βλάπτουν, όπως βία, επιθετικότητα, χρήση εθιστικών ουσιών, είναι αποδεκτό να τα μιμηθούν. Τι συμβαίνει όμως σε αντίθετη περίπτωση; Αν δηλαδή στα προβαλλόμενα πρότυπα η βία, η επιθετικότητα και η χρήση εθιστικών ουσιών , όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ και όχι μόνο, αποτελεί πηγή ευχαρίστησης, άντλησης και επιβολής δύναμης και γοήτρου; Το παιδί καθημερινά γίνεται μάρτυρας βίαιων και επιθετικών συμπεριφορών που έρχονται σε αντίθεση ή ακόμα διαστρεβλώνουν τις αξίες που το οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον προσπαθεί να εμφυσήσει. Ο υποχωρητικός και μη ερειστικός άνθρωπος είναι δυνατόν να θεωρηθεί δειλός, αντιθέτως παρατηρείται η ηρωοποίηση της επιθετικής και βίαιης συμπεριφοράς. Νικητής αναδεικνύεται ο «δυνατός» σε όλα τα επίπεδα, ακόμα και όταν χρησιμοποιεί βίαια μέσα συμπεριφοράς. Έτσι το παιδί μαθαίνει ότι μεγαλύτερη αξία και αποδοτικότητα έχει η βία από την ανεκτικότητα και η επίθεση από την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών.
Για όλους τους παραπάνω λόγους τόσο ο εκπαιδευτικός όσο και οι γονείς σε συνεργασία, οφείλουν να μεθοδεύσουν τρόπους απόκτησης καλών τηλεοπτικών συνηθειών, βοηθώντας το παιδί να αναπτύξει κριτική και επιλεκτική ικανότητα. Από την πλευρά του ο εκπαιδευτικός, οφείλει να συζητά με τους μαθητές του για τα θετικά στοιχεία της τηλεόρασης ως πηγής πληροφοριών και ταυτόχρονα να τους ασκεί στο να μπορούν να διασταυρώνουν τις παρεχόμενες πληροφορίες, να αξιολογούνται τα προβαλλόμενα πρότυπα και εν συνεχεία να τονίζονται να θετικά και αρνητικά τους σημεία. Είναι γεγονός ότι η νοητική διεργασία της ανάπτυξης κριτηρίου είναι από τις πιο «επίπονες» και χρονοβόρες και κατατάσσονται στις ανώτερες νοητικές λειτουργίες, όπως όλοι οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουμε, όμως η επιτακτικότητα της για την ορθή μίμηση προτύπων και την ανάπτυξη και υιοθέτηση υγειών συμπεριφορών από τα παιδιά δεν αφήνει περιθώρια κωλυσιεργίας και αναβλητικότητας από μέρους μας.
Από την άλλη, το γονεϊκό περιβάλλον οφείλει να ελέγχει το χρόνο παρακολούθησης τηλεοπτικών προγραμμάτων καθώς και την καταλληλότητά τους και παράλληλα να παρωθεί το παιδί στην ενασχόληση με εναλλακτικές δραστηριότητες, περισσότερο εποικοδομητικές, ευχάριστες και πλήρεις σε κοινωνικό και ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο που θα βοηθήσουν στην απόκτηση αμυνών έναντι των τηλεοπτικών μηνυμάτων. Έτσι θα δοθούν οι βάσεις και θα δημιουργηθούν τα θεμέλια ανάπτυξης μιας υγιούς και ισχυρής προσωπικότητας στην οποία η οποιαδήποτε άκριτη αποδοχή προτύπων δεν θα έχει καμία θέση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου