Τρίτη 22 Φεβρουαρίου 2011

Φτιάξε καρδιά μου το δικό σου παραμύθι…



Αμφιλεγόμενο θέμα το παραμύθι  για την παιδαγωγική του κυρίως αξία σε  διεθνές επίπεδο. Οι θέσεις και οι αμφισβητήσεις ξεκινούν από την αρχαιότητα και  συνεχίζονται με περιόδους έξαρσης και εφησυχασμού. Οι αντιρρήσεις εντοπίζονται κυρίως στις ρεαλιστικές και επομένως σκληρές περιγραφές που εμπεριέχουν ορισμένα παραμύθια και δημιουργούν  φοβίες και άγχη στο παιδί που ενδέχεται να το συνοδεύουν σε όλη τη μετέπειτα ζωή του. Κατηγορούνται επίσης για την παρουσίαση παραμορφωτικών εικόνων του κόσμου που αποπροσανατολίζουν από την πραγματικότητα της ζωής δημιουργώντας ένα ουτοπικό περιβάλλον .
Όλες αυτές οι αντιρρήσεις μπορεί να έχουν βάση και είναι πιθανόν να λειτουργούν οι επιδράσεις στις οποίες αναφέρονται , δεν μπορούν να έχουν όμως γενική ισχύ, γιατί η συνάντηση και η επαφή του παιδιού με το παραμύθι είναι ταυτόσημη με την απόκτηση εμπειριών του κόσμου ακόμα κι αν αυτές οι εμπειρίες δεν αποκτώνται με άμεσα ρεαλιστικά μηνύματα, εμπεριέχουν όμως όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη.
 Το παραμύθι  μπορεί να δίνει μια μυθική εικόνα του κόσμου, στο μυθικό όμως αυτό «κοσμοείδωλο» ένας στοιχειώδης και αμετακίνητος κώδικας  συμπεριφοράς εισάγει το παιδί στην πραγματικότητα. Ακολουθώντας σε όλη τη διαδρομή τον ήρωα , βιώνει τον αγώνα του για το δίκαιο , την ομορφιά, την ελευθερία, την αγάπη και  οδηγείται στην κάθαρση και την απελευθέρωσή του και μέσα από αυτή τη διαδρομή κερδίζει περισσότερο θάρρος , αισιοδοξία για το μέλλον , αυτοπεποίθηση , αντιστάσεις στο κακό, στο άδικο, το άσχημο.
Η βιωματική επαφή του παιδιού με το παραμύθι δύναται να το βοηθήσει να αναπτύξει τη φαντασία του , να δυναμώσει την κριτική του ικανότητα, να τροποποιήσει προς το καλύτερο τη συμπεριφορά του , να το ευαισθητοποιήσει αβίαστα απέναντι σε υψηλές αξίες όπως αυτές της ελευθερίας και της δικαιοσύνης και ταυτόχρονα να το οδηγήσει στη διαδικασία να συνειδητοποιήσει την κοινωνική διαπάλη και να κοινωνικοποιηθεί κερδίζοντας έτσι την ομαλή ένταξή του στην ομάδα.
Δυστυχώς ο κόσμος στον οποίο μεγαλώνουν τα σημερινά παιδιά δεν είναι ο ιδανικός. Ίσως ποτέ να μην ήταν και ποτέ να μη γίνει , γιατί για τα παιδιά πάντα αναζητούμε το καλύτερο, το αμόλυντο, το απομακρυσμένο από κάθε είδους διαφθορά, η νοθεία. Και όλο αυτό για να είναι εκείνα προστατευμένα και ευτυχισμένα, αλλά ταυτόχρονα εγκλωβισμένα σε κάτι που είναι ολότελα ουτοπικό. Αγνοούμε εθελοτυφλώντας ότι είναι στη φύση του ανθρώπινου είδους να έρθει αντιμέτωπο με τα πάθη τα δικά του και της  κοινωνίας για να μπορέσει να αναπτύξει άμυνες και να προσαρμοστεί στα δεδομένα της ζωής.
Δεν μπορούμε λοιπόν να κρυφτούμε απ’ τα παιδιά. Έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα, όπως λέει και ο Διονύσης Σαββόπουλος… και αν ακόμα τα «ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα», αυτά που επιλέγονται από του νου τα συρτάρια , ώστε να ξεγελούν τις ενοχές τις ριζωμένες πάνω στο έφορο έδαφος της χαμένης αθωότητας, έχουν πια γίνει έξη, τρόπος για να ξεφύγουμε από το διαρκές «κρυφτό»,  υπάρχει. Υπάρχει διέξοδος που θα οδηγήσει σε σημείο συνάντησης και θα γίνει τρόπος τα ανείπωτα να ειπωθούν, να υπερβούμε τα πρέπει και αγγίξουμε το είναι. Το παραμύθι σαν τεχνική και περιεχόμενο θα δώσει τη λύση στο αδιέξοδο και θα συνθέσει το «γνήσιο» μιας απάντησης. Μιας απάντησης που δε μπορεί να κρυφτεί , παρά μόνο πίσω από το δημιουργικό των ευρημάτων, των εμπνεύσεων, των διδαχών και των συμβολισμών… Γιατί το δημιουργικό κρυφτό  είναι πάντοτε αποδεκτό από τα παιδιά που μπορεί « έτσι κι αλλιώς να τα ξέρουν όλα» ,ποτέ όμως δεν παύουν να θέλουν να τα ακούνε, γνήσια να επαναλαμβάνονται για να μην τα ξεχάσουν. Για να είναι πάντοτε βαθιά ριζωμένα πάνω στις «πρώτες στρώσεις» τους. Αυτές της αθωότητας...